Omar Haýýam Rubagylar

Şatlykmy gaýgymy, erbet ýa sere, Pelekden görmein biderek ýere, Medet isläp, göge galdyrma goluň, Oň özi ajizdir senden müň kere.

Şeýle bir mukdarda içerin şerap, Ölemde görümden ys çyksyn ýaýrap. Gabrymyň ýanyndan geçse bir humar, Ysyndan ýykylsyn, mes bolsun – ýaraň.

Ýagyrdym, diýdi bir akylly ynsan «Açylmaz ukudan bagt güli asan, Daşda dur, ölüme barabar işden, Köp zaman ýatjaksyň ýer bilen ýegsan».

ajaýyp çalt geçýär ömür kerweni, gymmat bil, meýlisde geçen her güni. Eý, saky! çekmegin ertiriň gamyn, Gije geçip barýar, meý uzat, hany!

Baýram gelip, işi düzgüne salar, Saky meý bermäge ýerinden galar, Oraza rişmesin, namaz notasyn, Eşekleň boýnundan sypyryp alar.

Bu dünýäde hiç bir orun bolmansoň, Meýsizlik, ýarsyzlyk-ýalňyşdyr bilseň, Bu jahan syrlarna düşünjek bolup, Başyny agyrtma – pendimi alsaň.

Din ugruna gitmäň, dostum bolsaňyz, Dertleriň dermany meýdir, bilseňiz, Islegim, gumumdan kerpiçler ýasap, Meýhanaň ýykylan ýerin salsaňyz.

Dünýäden gorkýa diýp pikr etme bijaý, Ölümden gorkym ýok, ondan göwnüm jaý, Ölmek hakykatdyr, men ondan gorkman, Güzeran pes bolsa, şol günüme waý!

Eý Omar, salsalar seni nazara, Müňkür-Neňkir goýar dürli azara, Agam Aly deňzislige dözermi: Iki bolup, bir adama dyzara?

Eý, meni ýaradan seniň gudratyň, Ekledi bigüman näzi – nygmatyň, Synag üçin ýüz ýyl garşyňa gitjek, Meniň günäm köpmi – ýa seň rehnetiň.

Gök ýarylyp, weýran bolsa bu saraý, Ýyldyzlar dogmasa, tutulsa gün, aý, Magşar gün ýakaňdan siltäp diýerin: «Ne üçin öldürdiň meni, eý hudaý!»

Gülden näzik uzyn boýly ýar bolsa, Geçme meý jamyndan hem gülzar bolsa, Ajal ýeli degip, gül dek solmadan, Hoş geçir wagtyňy, aklyň bar bolsa!

«Içmen» diýp şert etme, tapsaň al-şerap, Goý, diýse – diýsinler pasyk ýa harap, Bilbiller saýraşyp, güller açyldy, Durmak laýykmydyr boş toba garap.

Käbe hem buthana bir aldawhana, Azan bilen zaň hem girýär şu sana, Meçjit, mährap, tesbi, haçlaryň bary, Halky gul etmekden galan nyşana.

Menden Muhammede ýetiriň salam, Hormat bilen soňra aýdyň bir kelam: – Turşy çaly halal edip şerigat, Neçüýn gyzyl meýi edipdir haram?

Meý içer – men ýaly, her akly bolan, Daş düşmez «alladan» içmeklik bilen, Owaldan bilýärdi taňry içjegmi, Içmesem, hudaýyň bildigi ýalan.

Niçesar söger sen, eý sopy, eý ham, Wagtymyz hoş meýhanada elmydam. Sen ýektaýyň, tesbiň, hiläň gamynda, Biz bolsak ýar bilen göterýäris jam.

Säher meýhanadan çykdy bir seda Meýhananyň mesi, eý düli-şeýda Tur, ömýr käsämiz dolmazdan owal Pyýalany meýden dolduran peýda.

Şunça gam çeker sen bolmadyk işe, Hars uranyň paýy gamdyr hemişe. Şerap iç, üýtgemez ýazylan kysmat, Her näçe etseň-de gaýgy-endişe.

Ýakut dodak ol dilaram nirede Janymyň rahaty meý, jam nirede? Diýýärler;Haramdyr yslamda», emma Içiber, gam çekme, yslam nirede?

Akmaklyk ýüzünden bu üç-dört baýar Hemmeden özüni bilimli saýar, Şat bol, eşeklikden bular özi dek Eşek bolmadyga dinsiz at goýar.

Bilýärmiň söýgülim, haçandan bäri, Bir güzer etmediň sen biziň sary, Ne habar gönderdiň, ne özüň geldiň, Biler ýaly sensiz çekilen zary.

Bu dünýäni gördüň, göreniň hiçdir, Eşdeniň, sözläniň bary hem puçdur, Her näçe ylgasaň haýry ýok munda, Öýde ýatanyň-da bihuda işdir.

Diýýärler; Din bilen bolsa her topar, Nähili ölseler – şeýle hem gopar», Magşar gün gabyrdan bile çykmaga Aýrylman şerapdan, ýardan bir sapar.

Dünýäniň gamyndan söhbet açjak däl, Gül reňkli arassa meýden geçjek däl, Meý dünýäň ganydyr, jahan gandarmyz – Gandyryň ganyny neneň içjek däl?!

Eý şäher kazysy, biz senden işli, Şeýle meslikde hem sizlerden huşly, Siz adam ganyny, biz üzüm suwun, Dogryňy aýt, içmekde haýsymyz güýçli?

Eý, pelek, ne duzy bilýäň ne nany, Balyk dek dogurýaň çyplak ynsany, Tikinçiň çarhyndan geýinýär adam, Senden şol tigiriň artykdyr şany.

Gökde bir sygyr bar, adydyr Perwin, Ýene biri ýeriň astynda gizlin, Bu iki sygyryň aralygynda Bir topar eşek bar, eger etseň syn.

Guýulsa bulgura bir damja şerap, Synadan gam odun söndürer ýarap, Ýüregi ýüz gamdan gutaran suwa, Eý Taňry, nämüçin diýmersiň sogap?!

Ikiýüzlülikden gandyr ýüregim, Eý saky, meý getir, şoldur geregim, Selle, namazlygy girew goý meýe Goý, şeýle berk bolsun meniň diregim.

Küýze ussalary laý eden güni, Oýlanşyp bir pikir etsinler muny, Haçana çen basalarlar depeläp, Beden topragydyr, oýlamaz ony.

Meslere baglydyr meýhanaň şany, Müňlerçe tobanyň boýnumda gany, Rehmetiň bezegi günälermizdir, Men günä etmesem, hany ýalkany?

Meýhana gidemde her gün, her säher, Mesler bilen oturamda her sapar, Ähli gizlin syrlar eliňde bolsa, Biz tagat edeli, özüň ynsap ber.

Ömür kitabyndan açdym bir paly, Düşündim men ondan şeýle ahwaly: Örän bagtlydyr, bolsa her kimiň Uzyn gijeleri, ýary aý ýaly.

Saz bolsa, meý bolsa, gözel ýar bolsa, Akar suw kenary hem gülzar bolsa, Ölçeme ojagyn sönen dowzahyň, Şudur jennet, eger jennet bar bolsa,

Şunça ýesiri sen reňkiň-ysyň, Ylgar sen yzyndan oňadyň-pisiň, Zemzem çeşmesimiň – ýa dirlik suwy Gara ýer astyna ahyr girersiň.

Ýaltanma, hakykat borjuňy bitir, Nanyňy gysganma özgä-de ýetir, Malyňa, janyňa kast etme kimsäň, Ahyret boýnuma – bar, şerap getir.

Aň-bilim ugrunda söý akyl-huşy, Söýme, bet kişini, ger tapsaň ýagşy, Ilhalka özýňi söýdýrjek bolsaň, Hoş gylyk bol, bolma ulumsy kişi.

Başymda üzüm suw bolmadyk zaman Zäherdir dünýäden ýetse-de derman. Gaýgy-gam zäherdir, dermany – şerap, Her kim ony içse – zäherden aman.

Bu günki günmüziň – adydyr anna, Käse näme gerek, gapdan iç – gan-da, Düýn içeniň bir gap bolsa – sen bu gün Iç ikini –…

Diýýärler;Din bilen bolsa her topar, Nähili ölseler – şeýle hem gopar», Magşar gün gabyrdan bile çykmaga Aýrylman şerapdan, ýardan bir sapar.

Düňderlip goýulan tabakdyr asman, Men diýen alymlar astynda haýran, Serediň jam bilen çüýşäň dostlugna, Dodak dodakdadyr, arada hem gan.

Eşekdir namazlyk söýýän toparlar, Ýükleri hiledir, her ýan çaparlar, Dinsizden beterdir, görnüşi yslam, Soýulyk perdesin ýüze ýaparlar.

Eý, ýaman iş edip, ýagşydan gaçan, Soň allaň keremne gujagyn açan, Bagyşlar diýp ynam etme sen oňa, Günäli-günäsiz deň däl hiç haçan.

Gijäni ýagtyltdy aý nurun saçyp, Bu pursat tapdyrmaz, hoş geçir içip, Oýlan, ençe gözläp bizi tapmaz aý, Nur saçyp gabrymza, köp gelip-geçip.

Haçan ele alsam jam bilen şerap, Şatlygyň zorundan mes bolýan ýarap, Her zatdan tapýaryn ýüz ajap many Ýalyn dek göwünden suw dek söz gurap.

Isle meni aýralykda oda ýak, Isle ýetir wysalyna, gülüp bak, Göwnüň ne islese, şeýle bol maňa, Men saňa bu hakda bermerin sapak.

Meçjit, buthanadan söz uzatma, bes! Mehiştden, dowzahdan ýaňramagyň kes! Ykbalyň ozaldan ýazylgy bolsa, Oraza, namazyň barysy hebes.

Meslere käýinme, pendimi alsaň, Ýagşylar ýanyndan kowulma, bilseň, Şeraby içeniň-içmäniň bilen Behişde barmarsyň – dowzahy bolsaň.

Meýhana meslerden, goý, doly bolsun, Soýulaň etegi ýansyn, ot alsyn, Dürli reňkde bolan don bilen selle Mesleriň aýagnyň astynda galsyn.