فی الطامات و فی الاقاویل المختلفة اوحدالدین کرمانی

آنجا که عنایت خدایی باشد فسق آخر به زپارسایی باشد و آنجای که قهر کبریایی باشد سجّاده نشین کلیسیایی باشد اوحدالدین کرمانی

ای عقل همیشه از طرب تنها باش وای صبر درین واقعه اندروا باش ای دل تو به پای بسته از دست مده وای جان زدست…

پیری ز خرابات برون آمد مست سجّاده به کول و کوزهٔ باده به دست گفتم پیرا تو را به دل ایمان هست؟ ایمان به دل…

چون می ناید زما دمی درخور او ما را نبود هیچ مقامی بر او تدبیر همان است که بر خاک درش دریوزه همی کنیم ما…

دل را چو فتاد با غم عشق تو رای چندانک توانی به غمش می افزای تا جان دارم دست من و دامن تو زین سر…

گر دل زتو بگسلد فراموشش باد وز باد تو در آتش غم جوشش باد وآن کس که زسودای تو عیشی دارد گر دشمن جان من…

من سوخته گر در طمع خام افتم از جوی خوش تو ای دلارام افتم لطف تو مرا کشید در دام ارنه زان مرغ نیم که…

از بخت بدت اگر شکایت باشد یا درد دلت ازو به غایت باشد زنهار به انتقام مشغول مشو بد را بدی خویش کفایت باشد اوحدالدین…

آنها که ازو پیاله نوشی بزنند بی هیچ شکی خانه فروشی بزنند از عادت و رسم خویش بیرون آیند بر مدرسه بگذرند و دوشی بزنند…

ای گشته لبت آتش جان را تریاک آب چشمم ببرد عالم همه پاک آن دل که ز دست من برون رفت چو باد در پای…

تا آتش رخسار تو را دود نبود روزیم به بوسه ای نبودم خشنود اکنون که شد از آتش رویت پردود بسیار پشیمان شوی و نبود…

چون دید دلم که شکل موزون داری خود را به تو داد تا توَش چون داری دل جام جهان نماست نه جام شراب کش روز…

روزی بینی مرا و رندی سه چهار سجّاده گرو کرده به پیش خمّار مستک شده و نعره زنان در بازار کای مدّعیان صلای عشق «اوحد»…

گر عاقلی آن بکن که یزدان فرمود وآن چیز که خیر تست او آن فرمود سبحان چو تو را حساب خواهد کردن شاید گفتن تو…

من معذورم اگر شوم هرزه درای با عشق تو عقل کی بماند برجای چون مظهر مظهرت منم در همه جای شاید که به من فخر…

از آن لطیف تر بت دلکش بین وز مشک خطی کشیده بر آتش بین وآنگه من و این خوش پسر از باد اجل در خاک…

او را که به رایگان گران خواهد بود او را ز وصالش چه نشان خواهد بود آن را که همه مایهٔ وی افلاس است هر…

ای مست غمت عاقل و دیوانه به هم وندر ره تو مسجد و بتخانَه به هم در عشق تو جان بداده بیگانه و خویش در…

تا در پی این فزون و آن کم باشی حاصل همه آن بود که با غم باشی بیهوده چه در غصّهٔ عالم باشی می کوش…

دانی که چرا سیاه گشت آن رخسار من باز نمایم سبب آن هشدار او زآتش رخسار دلم را می سوخت دود دل من درو رسید…

ساقی به صبوحی می ناب اندر ده مستان شبانه را شراب اندر ده مستیم و خراب در خرابات فنا بانگی بده و [باز] خراب اندر…

گر دیدهٔ تو بتافت کامل مردی باید که تو را ازو نشیند گردی این قدر یقین دان که در اینجا کس نیست کاو درخور حال…

هر چند کسی نیست که هست الّا او باید که تو فرق بینی از خود تا او با او بودن خوش است لیکن بی خود…

ابروت که آسمان بیاراید ازو خورشید چو با هلال بنماید ازو روزم شب گشت رسم عیدی بفرست خرمای لبت که بوی شیر آید ازو اوحدالدین…

آنها که فلک وفا نکرد ایشان را وصل من و تو بد اوفتاد ایشان را خواهند مرا زخدمتت باز بُرند یارب که زبان بریده باد…

با ما خبری نداری ای بینایی از روی تو گل همی کند رعنایی گر تو رخ خویش را به گل بنمایی چون بلبل مست گل…

تا بتوانی ضد خداوندی گیر با صبر بکوش و کنج خرسندی گیر خواهی که همیشه نیک باشد کارت از بد ببُر و به نیک پیوندی…

در پختن سودای تو چون من خامم توسن شد و بی ثبات طبع و گامم انگشت نمای جمله خاص و عامم ای دوست ببین کز…

سلطان خودم خدمت سلطان نکنم وز بهر دو نان خدمت دونان نکنم نفس سگ من بِدَست و من سگبانم از بهر سگی خدمت سگبان نکنم…

گر نام نباشد به جهان ننگ اینک ور صلح نباشد به جهان جنگ اینک ساقی می لعل و ارغوان رنگ اینک ای هرکه نمی‌خورد سر…

نفس سره ام همّت گردون نکشد رگ از تن من به جز فریدون نکشد سالوس نمی کنم ولی گر بکنم سالوس کنم که گاو گردون…

از خوردن باده دوش حالم بگرفت ساقی به دو دست هر دو بالم بگرفت زین پس من و شاهدان و میخانه و می کز خرقه…

او را خواهی، بگیر یک دم کم خود در عالم او کی رسی از عالم خود هر دم گویی که من ملولم چه کنم ای…

با قوّت پیل مور می باید بود با ملک دو کون عور می باید بود مردم به ادب رسند جایی که رسند می باید دید…

پرسید زدل دیده که گر ناشادی در من ره خونابه چرا نگشادی دل گفت تو جرم خویش بر ما چه نهی در دام بلا به…

در خدمت مخلوق امانی نبود جز دردسر و کندن جانی نبود مخلوق پرست جز گدایی نبود آزادی به و گرچه نانی نبود اوحدالدین کرمانی

شش پنج کسی زند که بازی داند و اندازهٔ کوتاه و درازی داند از چشمهٔ معرفت کسی آب خورد کاو عبرانی و ترک و تازی…

گر هیچ سوی زلف تو راهی باشد هر تار به دست دادخواهی باشد جز زلف و رخت هیچ سالی ندهد یک شب که درازتر زماهی…

هان ای ساقی درافکن آن باده به جام باشد که شوم پخته از آن بادهٔ خام سرمست به کام دل بپویم دو سه گام تا…

از بس که غم دنییِ مردار خوری نه کار کنی و نه غم کار خوری سرمایهٔ تو از همه عالم عمری است بر باد مده…

ای دوست اگر گوهر کان می‌طلبی در بوتهٔ دل نقد روان می‌طلبی تصعید یقین می‌کن و تقطیر سرشک گر زانک ز کیمیا نشان می‌طلبی اوحدالدین…

بادا! چو رسی به زلف مشک افشانش در گوش بگوی این سخن پنهانش کان شیفته را کز تو فلک دور افکند یاد تو همی کرد…

ترکی مکن ای ترک خطایی با من نادیده خطایی به خطایی با من زین پس به خطت من به خطا پا ننهم گر زانک به…

در دست مگیر سخت مال دگران کاین مال تو هست پایمال دگران امروز بخور، ببخش، فردا چو روی حال تو چنان شود که حال دگران…

سهل است مرا یاد تو افزون کردن یا دامن دل را سگ پرخون کردن این آسان است لیک بس دشوار است سودای تو از دماغ…

گفتم اثری از غم تو می باید وآنگه پس از آن اگر بمیرم شاید گفتا هوسی به خاک می بنمایی غم دست به خون چون…

می آید و بی دل دو هزار از چپ و راست می دید نهانی که که افتاد و که خاست برطرف کمر نبشته از زر…

آباد خرابات ز می خوردن ماست خون دوهزار توبه در گردن ماست زان می‌کنم این توبه و زان می‌شکنم کآرایش توبه از گنه کردن ماست…

ای باد اگر گذر کنی بر صرصر از من سخن[ی] به یار سیمین بربر کاو گفت تو را که ای بت حیلت گر گر هست…

این راز درونی مشمر کاری خرد کاین جای نه صاف می گذارند و نه دُرد دنیاداری و آخرت خواهی برد آن به باشد چو آخرت…