متفرقات – صائب تبریزی

خراب شو که به ملک خراب باج نباشد برهنه شو که به عریان تنان خراج نباشد چنان بزی که چو فرمان کردگار درآید ترا به…

چون حرف زند، غنچه ز گفتار بماند چون جلوه کند، سرو ز رفتار بماند آن کبک خرامنده به رفتار چو آید سیماب بر آیینه ز…

چشمت از گوشه میخانه بلاخیزترست پسته تنگ تو از بوسه شکرریزترست در لطافت تن سیمین تو با خرمن گل یک قماش است، ولی از تو…

جز گوشه میخانه مرا جای دگر نیست چون خم ز خرابات مرا پای سفر نیست با تلخی هجران بسرآریم که نی را جز بند گران…

ترا که برق بلا خوشه چین خرمن نیست خبر ز حال من و تنگدستی من نیست ترا رسد به غزال حرم سرافرازی که در قلمرو…

تا خیال زلف او ره در دل دیوانه داشت از پر و بال پری جاروب این ویرانه داشت شیشه ناموس من تا بر کنار طاق…

بی تو گر ساغر زنم خون در رگم نشتر شود بی دم تیغت اگر آبی خورم خنجر شود غیرت ما ناز از معشوق نتواند کشید…

به دست شانه مده زلف عنبرین بو را به خود دراز مگردان زبان بدگو را به روی او سخنان درشت خط مزنید شکسته دل مپسندید…

برد تا رنگ حیا را باده از رخسار او آنچه بسیارست گلچین است در گلزار او طره دستار او همسایه بال هماست پادشاهی کرد گل…

باده ای را نپرستم که خرابم نکند گرد آن شمع نگردم که کبابم نکند خون منصورم و بیداردلی جوش من است می طفل افکن افسانه…

ای غنچه زر خرید گلستان بوی تو خورشید خانه زاد شبستان موی تو سرگشتگی و تیره سرانجامی مرا غیر از خط سیاه که آرد به…

اگر ملک دو عالم را کند یک کاسه اقبالش همان از حرص، چین بر جبهه فغفور می ماند

از نصیحت دم مزن با خاطر افگار من کز دوای تلخ بدخوتر شود بیمار من جوش یکرنگی ز من نام و نشان برداشته است می…

ارباب حیا را لب نانی ز جهان نیست روزی ز دل خود خورد آن را که زبان نیست (یاری که نگیرد دلش از دوری منزل…

یکی هزار شد از خط سبز، شهرت او ازین غبار بلندی گرفت رایت او اگر چه بود گلوسوز آن لب شکرین شد از خط عسلی…

هر که نبرد آب خود چشمه کوثر شود هر که فرو خورد اشک مخزن گوهر شود هر که فشاند از جهان دست خود آسوده شد…

نیست غیری در حریم دیده نمناک من نام لیلی نقش می بندد ز اشک پاک من اینقدر بی طاقتی در مشت خاری بوده است؟ روی…

نفس را یاد رویش شعله بی باک می سازد نسیم زلفش از دل سینه ها را پاک می سازد رخش هر خون که در دل…

می تراود وحشت از بوم و بر کاشانه ام دارد از چشم غزالان حلقه در خانه ام دام زیر خاک سازد سیل بی زنهار را…

مگر پروانه حرفی از کنار و بوس می گوید؟ که شمع امشب سخن از پرده فانوس می گوید مزن حرف سبکباری که پیوند تعلق را…

(مده ز دست درین فصل جام صهبا را که موج لاله به می شست روی صحرا را) (جنون ما به نسیم بهانه ای بندست بس…

لاله آتش زبان افروخت در گلشن چراغ بعد ازین در خواب بیند دیده روشن چراغ از جبین صورت دیوار آتش می چکد در چنین بزمی…

گر چه زنگ خاطر تن پروران چون روزه ام صیقل آیینه روحانیان چون روزه ام با گرانقدری سبک در دیده هایم چون نماز با سبکروحی…

کلام تلخ جبینان حلاوت آمیزست زمین هند به آن تیرگی شکرخیزست خدا غنی است ز عصیان ما سیه کاران طبیب را چه زیان از شکست…

قطعه در تاریخ چون به الهام الهی، گرداند نام خود خسرو جمجاه، صفی بر سر مسند جم بار دگر کرد آرام به دلخواه صفی زین…

فرهادم و ثبات قدم هست پیشه ام ناخن دوانده در جگر سنگ تیشه ام از بخت شور در نمک آبم چو مغز تلخ می روترش…

عافیت می خواهم از گردون، ملالم می دهد خوشدلی می جویم از اختر، وبالم می دهد در طلسم قیمت من ره نمی یابد شکست بی…

شنیدم آنقدر از دوستان تلخ که شد شیرینی جان در دهان تلخ نباشد چشم او بی زهر چشمی بود بیمار را دایم دهان تلخ

سرکشم ز ابر بهاری گذشته است شراب من از خوشگواری گذشته است چرا ابرویت چون هلالی نباشد؟ که عمرش به بیمارداری گذشته است

سبزه خط تو راه دل آگاه زده است این چه خضرست ندانم که مرا راه زده است راهزن نیست در آن دشت که من سیارم…

ز ناز بوسه لب دلستان نداد مرا به لب رسید مرا جان و جان نداد مرا به صبر گفتم ازان لب، دهن شود شیرین خط…

ز آب تیغ او هر بیجگر سربرنمی آرد ز سر تا نگذرد غواص، گوهر برنمی آرد مگردان صرف در تن پروری عمر گرامی را که…

رفتیم و کوی او به رقیبان گذاشتیم خوش کعبه ای به خار مغیلان گذاشتیم آب نمک شناسی و رنگ حیا نداشت لعل لب ترا به…

دو دل شوم چو به زلفش مرا نگاه افتد چو رهروی که رهش بر سر دو راه افتد فروتنی است برازنده از سرافرازان که خوشنماست…

دل چو آرایش مژگان تر خویش کند داغ را آینه دار جگر خویش کند می برد بخت به ظلمت کده هند مرا تا چه خاک…

در لباس از سینه تفسیده آهی می کشم شمع فانوسم نفس در پرده گاهی می کشم گر چه از مشق جنون افتاده ام چون خامه…

در جنون عقل از سر دیوانه بیرون می رود خانه چون شد تنگ، صاحبخانه بیرون می رود درد غربت بر دل تنگم گرانی می کند…

خوش آن آزاده کز منت به خاطر بار نگذارد اگر از پا درآید پشت بر دیوار نگذارد ز هم بالینی دل خواب در چشمم نمی…

خاکساری مشرب و افتادگی دین من است بالش خارای من از خواب سنگین من است

چون به دریا روی با این دیده پر نم کنیم حلقه گرداب ها را حلقه ماتم کنیم پیش ازان کز یکدگر ریزیم چون قصر حباب…

(چشمت که راه توبه احباب می زند ساغر به طاق ابروی محراب می زند) (یک صبحدم به طرف گلستان گذشته ای شبنم هنوز بر رخ…

جذبه ای کو که ازین نشأه به پرواز آیم؟ سبک از پله انجام به آغاز آیم صبح محشر نفس بیهده ای می سوزد نه چنان…

تا کی به شعله ای نزند جوش داغ ما؟ پیش از فتیله چند بسوزد چراغ ما؟ ای محتسب به توبه قسم می دهم ترا کاین…

تا به کام است فلک، خار گل پیرهن است بخت تا سبز بود ساحت گلخن چمن است یوسف از خواری اخوان سر کنعانش نیست هر…

پا چو مجنون جمع اگر در دامن صحرا کنی می توانی رام لیلی را ز استغنا کنی بی تأمل می کنی در کار باطل عمر…

به قتل من چنان تیغش به استعجال می آمد که از جوهر به گوش من صدای بال می آمد گذشتن بر تو دشوارست از دریای…

برون ز شیشه افلاک همچو رنگ زدیم به عالمی که در او رنگ نیست چنگ زدیم شکست بر دل ما آن زمان گوارا شد که…

با خموشی هستی از نیکان عالم بی سخن چون گشودی لب به گفتن، نیک یا بد می شوی

ای دل بی تاب زاری واگذار گریه با ابربهاری واگذار کی ز صندل به شود دردسرم؟ ناصحا این چوبکاری واگذار!

آن که از چاک دل خویش بود محرابش نشود پرده نسیان عبادت خوابش جوش عشق از لب من مهر خموشی برداشت این نه بحری است…