مفردات ادیب الممالک

هنر اکنون به دل خاک طلب باید کرد زانکه اندر دل خا کند همه پرهنران

روحی فداک بی تو مرا کار مشکل است بر خاطرم ز هجر تو این بار مشکل است

به هر که جور نکردی نمی توانستی تو آن نه ای که جفایی توانی و نکنی

هزار سال رهست از تو تا مسلمانی هزار سال دیگر تا به شهر انسانی

رفیق من مه من یار من جعلت فلاک گرم تو دوستی از دشمنان ندارم باک

به غیر از غمزه و حسن و لطافت خوبرویان را هزاران نکته می‌باید که جز عاشق نداند کس

من موصوله ام و از لب لعلت جانا صله بوسه دهم عاید آن می خواهم

دردت به جانم ای بت نامهربان من زیرا که بی تو مایه‌ی رنج است جان من

برادرا، به عروس نشاط،همسر شو ولیک با خبر از حال این برادر شو

موی خوانم میان او اما موی در این میان نمی گنجد

رشت هم نیک است کاو از حمار گم شده ارغنون آید به گوش مالک ار چه منکر است

این رشته بی پیوند هر چند که یک تار است در صومعه تسبیح است در میکده زنار است

مطاعا، مشفقا تا چند غفلت داری از حالم ببین دور از درت گیتی پریشان کرده احوالم

دل زنده می شود به نسیم خیال تو جان رقص می کند به امید وصال تو

آن روز که مه شدی نمی دانستی کانگشت نمای عالمی خواهی شد

من در غم تو چو مرغ سرکنده همواره لبت ز عیش در خنده

حق تعالی مر ترا آورده از ایران پدید همچو نادرشاه از افشار و تیمور از تتر

ای کودک نوزاده که پیران جهان را تعلیم کنی دانش و تلقین کنی اسرار

می رسانم به عز عرض حضور بنده ی زار مضطر مهجور

خداوندگارا تو را در دو عالم به اورنگ اقبال خواهم مسلم

از دیر نخواهم رفت در کعبه که میدانم در دیر و حرم قبله است محراب دو ابرویش

قبله‌گاها سال و ماهت تا ابد فرخنده باد دشمنت در گریه و لعل لبت در خنده باد

چند روزی پیش و پس شد ورنه از دور سپهر بر سکندر نیز بگذشت آنچه بر دارا گذشت

از کلام و خنده دشنام و گله، ضرب و کنایت شور و شیرین تند و تلخ و ترش و تیز است آن زبانش

گریه مینا، نگر به چشم ترش بین ناله بربط شنو به داد دلش رس

در آن زمان که بود بیم جان شگفت مدار به زیر چادر ناهید اگر خزد بهرام

قربان سرت شوم بیا حالم بین در دست فراق خویش با مالم بین

تو چون بهاری و گیتی چو باغ و ما چو درخت به جز بهار که پوشد بر این درختان رخت

نام محمودش که محمودست بشمر پس بگو عاقبت محمود سوی احمد محمود شد

تصدقت شوم ای گلعذار سیمین تن که بی حضور تو تلخ است زندگانی من

طراز خاتم شاهنشهی به لوح ابد شد است یاتی من بعدی اسمه احمد

پیش مرگت شوم ای لعبت چین که غلامیت به از سلطنت روی زمین

همچو ملخی که شاخساری بخورد وانگاه ورا به شاخ ساری بخورد

عزیز من به خدا جز تو یک عزیز ندارم رفیق هجر تو جز اشک ریز ندارم

چشم مستت شوخی آغازد همی وز نگاهی کار ما سازد همی

همایون باد و فرخ باد و میمون جلوس شاه بر تخت همایون

رئیس خیل هواجن امام جمعه حسن مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن

به ابی انت و امی ز خدا می خواهم که رساند زره لطف بدان درگاهم

یک قطره ز آب گرم و یک ذره وفا در چشم و دلت خدای داناست که نیست

ز بی‌دردان علاج درد خود جستن بدان ماند که خار از پا برون آرد کسی با نیش عقرب‌ها

ببال ای تخت افریدون نیار ای تاج کیخسرو که این ملک کهن را داد یزدان شهریاری تو

یک روز تو را به راه دیدم هر روز مراست دیده بر راه

شبروی گر هست ماه است آن هم اندر آسمان سرکشی گر هست سروست آن هم اندر بوستان

بوستانش را آیفت ز بهن نرسد دوستانش را آیفت به دشمن نرسد