تک بیت ها – صائب تبریزی

مستی از شیشه و پیمانه خالی کردند ساده لوحان که در کعبه و بتخانه زدند

مصرع برجسته‌ام دیوان موجودات را زود می‌آیم به خاطر، گر فراموشم کنند

من بر سر آنم که به زلف تو زنم دست تا سنبل زلف تو چه سر داشته باشد؟

منمای به کوته نظران چهرهٔ خود را از آه من ای آینه رخسار حذر کن

می‌خورد شهر به هم، گر تو ستمگر یک روز سیل زنجیر جنون سر به بیابان ندهی

می‌کند مستی گوارا تلخی ایام را وای برآن کس که می‌آید درین محفل به هوش

نچیده گل ز طرب، خرج روزگار شدم چو غنچه‌ای که به فصل خزان گشاده شود

نسخهٔ مغلوط عالم قابل اصلاح نیست وقت خود ضایع مکن، بر طاق نسیانش گذار

نگاه گرم را سر ده به جانم تا دلی دارم مرا دریاب ای برق بلا تا حاصلی دارم

نه لباس تندرستی، نه امید پختگی میوه خامم به سنگ از شاخسار افتاده است

نیست جز پای خم امروز درین وحشتگاه سرزمینی که زمین‌گیر توان گردیدن

نیست ما را در وفاداری به مردم نسبتی دیگران آبند و ما ریگ ته جوی توایم

هر چند از بلای خدا می‌رمند خلق دل را به آن بلای خدا داده‌ایم ما

هر که می‌بیند چو کشتی بر لب ساحل مرا می‌نهد از دوش خود، بار گران بر دل مرا

همان ریزند خار از ناسپاسیها به چشم من به مژگان گرچه از راه عزیزان خار می‌چینم

هیچ باری از سبو بر دوش اهل هوش نیست هر که از دل بار بردارد، گران بر دوش نیست

یارب، که دعا کرد که چون قافلهٔ موج آسایش منزل نبود در سفر ما

آدم مسکین به یک خامی که در فردوس کرد چاک شد چون دانهٔ گندم دل اولاد او

از جام بیخودی کرد، ساقی خدا پرستم بودم ز بت پرستان، تا از خودی نرستم

از خاکیان ز صافی طینت جدا شدم از دست روزگار برون چون دعا شدم

از سر مژگان، نگاه حسرت ما نگذرد عمر بال افشانی ما تا لب بام است و بس

از ظلمت وجود که می‌برد ره برون؟ گر شمع پیش پای نمی‌داشت نور عشق

از نسیم گل پریشان گردد اوراق حواس خلوتی چون غنچهٔ تصویر می‌باید مرا

آسمان آسوده است از بیقراری‌های ما گریهٔ طفلان نمی‌سوزد دل گهواره را

امید دلگشاییم از ماه عید نیست این قفل بسته، گوش به زنگ کلید نیست

آنچه مانده است ز ته جرعه عمرم باقی خوردنش خون دل و ماندن او دردسرست

اهل همت را مکرر دردسر دادن خطاست آرزوی هر دو عالم را ازو یکجا طلب

ای نسیم پیرهن بر گرد از کنعان به مصر شعله شوق مرا حاجت به دامان تو نیست

با تهی‌چشمان چه سازد نعمت روی زمین؟ سیری از خرمن نباشد دیدهٔ غربال را

با همه مشکل گشایی خاک باشد رزق من بر سر ره چون کلید اهل فال افتاده‌ام

بر جگر سوختگانی که درین انجمنند سینهٔ گرم مرا حق نفس بسیارست

بر گشاد دل من دست ندارد تدبیر به دریدن مگر این نامه ز هم باز شود

بزرگ اوست که بر خاک همچو سایهٔ ابر چنان رود که دل مور را نیازارد

بنای خانه بدوشی بلند کردهٔ ماست قفس نبود که ما ترک آشیان کردیم

به آهی می‌توان دل را ز مطلبها تهی کردن که یک قاصد برای بردن صد نامه بس باشد

به دست تهی می‌گشایم گرهها ز کار سیه روزگاران چو شانه

به ما حرارت دوزخ چه می‌تواند کرد؟ اگر ز ما نستانند چشم گریان را

بهشت بر مژه تصویر می‌کند مهتاب پیاله را قدح شیر می‌کند مهتاب

بی عزیزان، مرگ پابرجاست عمر جاودان ما چو اسکندر دل از آب بقا برداشتیم

پردهٔ شرم است مانع در میان ما و دوست شمع را فانوس از پروانه می‌سازد جدا

پیش ازین، بر رفتگان افسوس می‌خوردند خلق می‌خورند افسوس در ایام ما بر ماندگان

تا می‌توان گرفتن، ای دلبران به گردن در دست و پا مریزید، خون حلال ما را

تو پا به دامن منزل بکش که تا دامن هزار مرحله دارد شکسته‌پایی ما

جایی نمی‌روی که دل بدگمان من تا بازگشتن تو به صد جا نمی‌رود

جهان بهشت شد از نوبهار، باده بیار که در بهشت حلال است باده نوشیدن

چنان شد عام در ایام ما ذوق گرفتاری که آزادی کند دلگیر، اطفال دبستان را

چه سود ازین که چو یوسف عزیز خواهم شد؟ مرا که عمر به زندان گذشت و چاه تمام

چو شد زهر عادت، مضرت نبخشد به مرگ آشنا کن به تدریج جان را

چون به داغ غربت من دل نسوزد سنگ را؟ خال موزونم که بر رخسار زشت افتاده‌ام

چون کمان و تیر، در وحشت سرای روزگار تا به هم پیوسته‌ایم از هم جدا افتاده‌ایم