قطعات و ابیات پراکندهٔ قصاید – عنصری بلخی

فغان از آن دو سیه زلف و غمزگان که همی بدین زره ببری و بدان ز ره ببری

من ز تیم تو بتیمار گرفتار شدم تو بتیمار مهل ، باز به تیم آر مرا

وگر چو گرگ نپوید سمندش از گرگانج کی آرد آن همه دینار و آن همه زیور

ار یقین خواهی که بینی از گمان آویخته آنکه آن فربه سرینش بنگر و لاغر میان

ای گرفته کاغ کاغ از خشم ما همچون کلاغ کوه و بیشه جای کرده چون کلاغ کاغ کاغ

بنام و کنیتت آراسته باد ستایشگاه شعر و خطبه تا حشر

جزوی و کلی از دو برون نیست آنچ هست جز وی همه تو بخشی و کلی همه خدای من از خدای و از تو همی…

چون سیم سفچه شاخ درختان جویبار چون زرّ خفچه برگ درختان بوستان گر بوستان بباد خزان زرد شد رواست اندی که سرخ ماند روی خدایگان

ز بهر آنکه همی گرید ابر بی سببی همی بخندد بر ابر لالۀ گلزار

سپهسالار لشکرشان یکی لشکر کاری شکسته شد از و لشکر ولیکن لشکر ایشان

کجا من چشم دارم بر سخایت گل لاله نروید از سماروغ

ملک چو اختر و گیتی سپهر و در گیتی همیشه باید گشتن چو بر سپهر اختر

همیشه دانش ازو شاکرست و زر بگله از آنکه کرد مر این را عزیز و آنرا خوار

از دولت عشق است به من بر دو موکل هر دو متقاضی به دو معنی نه به همتا این وصف دلارام تقاضا کند از من…

ای رخ رخشان جانان زیر آن زلف بتاب لالۀ سنبل حجابی یا مه عنبر نقاب

به مستحقان ندهی هرآنچه داری و باز دهی به معجر و دستار سبزک و سیماک

جلالش بر نگیرد هفت کشور سپاهش بر نگیرد هفت گردون

حکایت کند نرگس اندر چمن ز چشم دلارام روز خمار ز مینا یکی شاخ دیدی لطیف درم برگ آن شاخ و دینار بار چو فیروزه…

ز بهر سور ببزم تو خسروان جهان همی زنند شب و روز ماه بر کوهان

سر زلف مشکین جانان من مرا کشت و پیچید بر جان من ایا ترک سیمین تن سنگدل هویدا بتو راز پنهان من دو ابرند زلف…

کنند واجب جذری هم اندر آن ساعت بهر شبی و سپارد بناقد وزّان

من طالب خنج تو شب و روز اندر پی کشتنم چرائی

اگر چه باد ندارد ز نقش و عطر خبر بتابش اندر نقاش گردد و عطار گهی بگستردش همچو مشگ بر لاله گهیش توده کند چون…

بدان ماند بنفشه بر لب جوی که بر آتش نهی گوگرد بفخم

به هیچ در نروی تا در آن نیابی سود به هیچکس نروی تا در آن نبینی رنگ

چرا بگرید زار ار نه غمگنست غمام گریستنش چه باید که شد جهان پدرام

حلقهٔ زلفش به گل بر غالیه دارد همی گل به بوی غالیه سنبل به بار آرد همی نیست سنبل کان خط مشکین آن ترک منست…

روسبی را محتسب داند زدن شاد باش ای روسبی زن محتسب

سخاوت تو ندارد درین جهان دریا سیاست تو ندارد بر آسمان بهرام

کوکنار از بس فزع داروی بی‌خوابی شود گر برافتد سایهٔ شمشیر تو بر کوکنار

نا داده سود باشد و داده زیان بخلق او داده سود بیند و نا داده را زیان

اگر ز آتش رخسار او نسوزد مشک چرا ز دود بسوزد همی دل من زار

آیین عجم رسم جهاندار فریدون بر شاه جهاندار فری باد و همایون

پاسخی ده تا نشان یابم ز ناپیدا دهان در جهان هرگز که دید از چیز ناپیدا نشان مردمان پیدا دهان دارند و ناپیدا سخن تو…

جهانرا اگر چه هست ، فراوان کده رسد هم از بندگانش هر کده را کدیوری

خوارزم گرد لشکرش ار بنگری همی بینی علم علم تو بهر دشت و کردری

ز پالان فزونست ریش رشید تنیده در آن خانه صد دیو پای

سروست و بت نگار من آن ماه جانور ار سرو سنگ دل بود و بت حریر بر

گر چو شته دلت بیفشارند قطره ای خون ازان برون ناید

مشکین شود چو باد بزلف تو بگذرد عاشق شود کسیکه بروی تو بنگرد بر غالیه بماند بر عارض تو باد گاهش برو بمالد و گه…

اگر نه تیمار از بهر عاشقت بودی برامش تو ز گیتی برون شدی تیمار

بسوی خورابه رایت کشید که بد خانه ای مستقر و مقر

بوسه ندهد ما را ، ما را ندهد بوسه غمگین دل ما دارد ، دارد دل ما غمگین

چگونه گیرد پنجاه قلعۀ معروف یکی سفر که کند در نواحی لوهر

خود فزاید همیشه گوهر اخش خود فزاید همیشه مهر فروغ

ز خون دشمن او شد ببحر مغرب جوش فکند تیغ یمانش رخش در عمان

سه چیز را بگرفتند از سه چیز همه ز دولت اصل و ز حق صحبت وز فخر سنام

گر به پیغاله از کدو فکنی هست پنداری آتش اندر آب

ناید زور هزبر و پیل ز پیشه ناید بوی عبیر و گل ز سماروغ