فی الخصال المذمومة و ما یتولد منها اوحدالدین کرمانی

ظلم آب زرخ، زور ز بازو بُبَرد رنگ از گل وز مشک ختن بو بُبَرد گر بر سر مظلوم نهی پای به ظلم گر خود…

مادام که بار عقل هستی باقی است از ظلمت جهل وانرستی باقی است اندر نظر روح تو تا ما و من است در نفس تو…

افسوس که عمر رفت و هشیاری نیست دردا که امید خویشتن داری نیست گفتم که چو بیدار شوم روز شود هیهات که روز گشت و…

ای دل به صلاح اگر نشستی برسی وین لشکر نفس اگر شکستی برسی خود را به ریا چند نمایی زاهد گر بنمایی چنانک هستی برسی…

تا چند ازین خلق خدا آزردن زین عالم فانی چه توانی بردن ای بر فلک از کبر کشیده گردن آخر نه خدایی! نه بخواهی مُردن؟…

خوبان همه دل برند لیکن دین نه ورزند عتاب و جنگ اماکین نه دشنام دهند و خشم گیرند و کنند بر خسته دلان جفا ولی…

دردا که تو از غرور وز بی خبری بس بی خبری از آنچ بس بی خبری گر می خواهی که بازیابی خود را در خود…

عشق از چه سبب بی خبران را باشد کاری است که صاحب نظران را باشد تو شهوت خویش را لقب عشق نهی شهوت همه گاوان…

هان تا تو چو ظالمان ستمها نکنی وندر دل خستگان المها نکنی می دان که به مقبلان تو همسر نشوی تا تو قدمت پی قدمها…

از کم خوردن زیرک و هشیار شوی وز پر خوردن ابله و بیکار شوی پرخواری تو جمله ز پرخواری تست کم خوار شوی اگر تو…

ای دل زامل به مال مایل تا کی در راه هوس ساخته منزل تا کی چون پیشروان و پسروان تو شدند آخر تو درین زمانه…

بیگانگی ات چو با دل خویش آید هر جای که مرهمی زنی نیش آید صد زخم خوری به تیغ بر تن به از آنک یک…

چون مظلومی کند به یارب کاری نی زن کند آنجا و نه مرکب کاری مردانگی روز جوانی عدل است هان تا نکند پیرزنی شب کاری…

در هیچ سری مایهٔ اسراری نه کس را خبر از اندک و بسیاری نه هر طایفه ای گرفته کاری بر دست وآنگاه به دست هیچ…

قانع به یک استخوان چو کرکس بودن بهتر که طفیل نان ناکس بودن با قرص جوین خویشتن بهتر از آن کآلودهٔ پالودهٔ هر خس بودن…

هر ذره که در هوای او گردان است صد چون سر کیقباد و نوشروان است با مردم درویش تکبّر بمکن زیرا که همیشه گنج در…

آزار چو باز و آز چون بط منمای چون بوم سوی سلامت طبع گرای زآنند دراز عمر و فرخنده لقای کازار نجست کرکس و آز…

ای دل چو نصیب تست سرگردانی از طالع شوم خود چه سرگردانی چون رزق تو این است کز اوّل دادند پس جهد تو هیچ است…

تا تو دل را زکبر و زشهوت و آز وز حقد و حسد بجملگی نکنی باز بویی ز وصال او نیابی هرگز خواهی تو به…

خود را به طمع درین بلا افکندی بگسل زطمع تا تو درو پیوندی تا هست طمع بدان که اندر بندی رستی تو چو دندان طمع…

رازت همه دارای فلک می داند کز موی به موی و رگ به رگ می داند گیرم که به زرق خلق را بفریبی با او…

عمر تو بهار تازه را می ماند روزی دو سه بر سر تو گل افشاند تو معذوری از آنک بس مغروری تا باد خزان شاخ…

هر شه که زعدل شد شعار و شانش نافذ باشد به ملک در فرمانش ملک چو گوی و عدل چوگان، به مثل گوی آن نبود…

از غایت خودپسندی و خودبینی عالم همه نیکند و تو شان بدبینی کس نیست که کس نیست همه کس داند گر باز کنی دیدهٔ دل…

ای کاش بدانمی که من کیستمی در دایرهٔ وجود بر چیستمی گر پنبهٔ غفلتم نبودی در گوش بر خود به هزار نوحه بگریستمی اوحدالدین کرمانی

بی دیده اگر راه روی بی خبری است تمکین مطلب ازو که او رهگذری است قومی که مکرّمند از گفتهٔ حق تشبیه به گاو و…

خودبین هرگز به هیچ حاصل نرسد تا جان ندهد به عالم دل نرسد با بدرقهٔ صدق و رفیق اخلاص در راه طلب هیچ به منزل…

زنهار اگرچه راست می آید کار مغرور مشو چو شاخ در فصل بهار چون باد خزان شاخ تو در جنباند آنگه دانی که مفلسی از…

گر بر سر نفس عقل را میر کنم بر گردن او زتوبه زنجیر کنم زنجیر گسل کند چو مرداری دید با این سگ بی ادب…

هر صاحب دل که او نه صاحب نظر است در خورد عقوبت است و بس بر خطر است این بی خبران زکار دور افتادند شهوت…

الورد یقول بعد ما کنت اناس قد صرت من العجب مهانا واداس العجب دعوا فاعتبروا یا جلّاس طیبوا و تواضعوا و خلّوا الوسواس اوحدالدین کرمانی

ای خواجه یقین را به گمان می طلبی وز نکتهٔ آن اگر نشان می طلبی با قید طمع صید فراغت مطلب برخیز ازین اگر تو…

تا در سر تو مایهٔ مایی و منی است آگه نشوی که مایهٔ کار تو چیست مایی و منی در می و مستی گم کن…

در حق من ار یکی وگر صد گوید بدگوی همیشه صفت خود گوید چون نیکی خویشتن به من می بخشد نیکش بادا هر که مرا…

زلف سیهت که مشک را زو گله هاست از تاب و شکن سلسله در سلسله هاست آسایش صد هزار دلهاست ولیک ما را دل از…

گر کعبه کنی خراب از بدخویی وز آب جفا نقش شریعت شویی باشد به از آن که همنشین خود را در پیش ستایی وز پس…

یاران زمانه پیچ پیچند همه سودازدگان بی علاجند همه بر هیچ مرید بد به هیچی منگر قصّه چه کنم دراز، هیچند همه اوحدالدین کرمانی

آن را که هوای نفس او معبود است با خلق تو بودنش همه مقصود است من بندهٔ آن کسم که در چهرهٔ خود آن رنگ…

ای نفس به سوی حق چنین نتوان شد در حضرت او بی دل و دین نتوان شد از خود بینی تو را به خود پروا…

تا خانقه حرص تو ویران نشود دشوار زمانه بر تو آسان نشود تا بر سر آز خویشتن پا ننهی این کافر نفس تو مسلمان نشود…

در تو که بدیدهٔ صفا می نگریم نی از پی شهوت و هوا می نگریم دیدار خوشت آینهٔ لطف خداست ما در تو بدان لطف…

رو دیده بدوز تا دلت دیده شود زان دیده جهانی دگرت دیده شود گر تو زسر پسند خود برخیزی کارت همه سر به سر پسندیده…

گر با خردی تو چرخ را بنده مشو در پای طمع خوار و سرافکنده مشو چون آتش تیز باش و چون آب روان چون خاک…

یک جرعهٔ می زملک کاوس به است وز تخت قباد و مردی طوس به است هر صبحدمی که فاسقی آه زند از زاری صوفیان سالوس…

آن کس که سرشته باشد از آب منی او را نرسد که او کند کبر و منی این است حدیث مصطفای مدنی من اکرمَ عالماً…

این جلوه گری به خلق راهی دگر است بنمودن خویش پایگاهی دگر است مقصود تو از گوشه کلاهی دگر است از ره دوری که راه…

تا گوش دلت به غفلت است آکنده دل را تو مپندار که گردد زنده شرمت ناید از آنک از خون تو بود سلطان باشد تو…

در درد اگر تو از دوا محرومی اندیشه بکن تا تو چرا محرومی آکندهٔ حشو شهوتی ای مسکین زان است که از عشق خدا محرومی…

زین سان که تو را بی خودی و بی خبری است بر حال تو باید به دو صد چشم گریست با خویشتن آی و این…

گر بد بازد حریف گو بد می باز نیکی و بدی به خصم خود گردد باز تو نیکی کن و گر به دریا فکنی دریاش…