قصاید – امیر معزی نیشابوری
ماه تابان دیده‌ای تابان ز سرو جانور
ماه تابان دیده‌ای تابان ز سرو جانور گر ندیدستی بدان زیبا نگار اندر نگر تا رخ و بالای او معلوم گرداند تورا کاسمان را ماه…
منت خدای را که به‌فرّ خدایگان
منت خدای را که به‌فرّ خدایگان من بنده بی‌گنه نشدم کشته رایگان منت خدای را که به‌جانم نکرد قصد تیری که شه به قصد نینداخت…
هر دل که جای دوستی شهریار نیست
هر دل که جای دوستی شهریار نیست برکام خویشتن نفسی کامکار نیست هر سر که نیست بر سر حکم خدایگان بر خط دین ایزد پروردگار…
همی جویم نگاری را که دارم چون دل و جانش
همی جویم نگاری را که دارم چون دل و جانش همی خواهم که یک ساعت توانم دیدن آسانش اگر پیمان کند با من منم در…
و صبح و عید قربان
آدینه و صبح و عید قربان فرخنده گشاد هر سه یزدان بر ناصر دین و تاج ملت شاه عجم و پناه ایران سنجر که نهیب…
آفتابی را همی ماند رخش عنبر نقاب
آفتابی را همی ماند رخش عنبر نقاب هیچکس دیدست عنبر را نقاب از آفتاب گر نقاب آفتاب و آسمان شاید ز ابر آفتاب دلبران را…
آمدگه وداع چو تاریک شد هوا
آمدگه وداع چو تاریک شد هوا آن مه که هست جان و دلم را بدو هوا گرمی گرفته از جگر گرم او زمین سردی گرفته…
آهن و نی جون پدید آمد ز صنع‌کردگار
آهن و نی جون پدید آمد ز صنع‌کردگار در میان‌کلک و تیغ افتاد جنگ و کارزار تیغ‌گفتا فخر من ز آن است‌کاندر شاء‌ن من گاه…
ای تخت و گاه پادشهی جایگاه تو
ای تخت و گاه پادشهی جایگاه تو آراسته است مملکت از تخت و گاه تو هستی ندیم شاهی و دولت ندیم تو هستی پناه عالم…
ای ز دارٍُالملک رفته مدتی سوی سفر
ای ز دارٍُالملک رفته مدتی سوی سفر بازگشته سوی دارالملک با فتح و ظفر نرد ملک و نرد دولت باخته در یک ندب کار دین…
ای سیمتن مکن تن من چون میان خویش
ای سیمتن مکن تن من چون میان خویش ای سنگدل مکن دل من چون دهان خویش گر چون دهان خویش دلم تنگ کرده‌ای باری تنم…
ای نگاری که به حسن از تو زند حور مثل
ای نگاری که به حسن از تو زند حور مثل ای غزالی که سزاوار سرودی و غزل بر عرب هست ز بهر تو عجم را…
باد میمون و مبارک بر شه روی زمین
باد میمون و مبارک بر شه روی زمین عید و دیدار امام‌الحق امیرالمومنین بر شریعت راستی بفز‌ود از این معنی که بود با امام راستان…
بر گل از سنبل نگارم دام مادام آورد
بر گل از سنبل نگارم دام مادام آورد تا چو صیادان دلم را پای در دام آورد سرو سیم اندام چون دعوی صیادی کند دام…
بنازد جان اسکندر به سلطان جهان سنجر
بنازد جان اسکندر به سلطان جهان سنجر که سلطان جهان سنجر شرف دارد بر اسکندر به عمر خویش در عالم نکرد اسکندر رومی چنین فتحی…
تا بنفشستان جانان گرد لالستان بود
تا بنفشستان جانان گرد لالستان بود عاشق از جانان بنفشستان و لالستان بود تا دل عشاق را رویش همی آتش دهد آب دادن دیدهٔ عشاق…
تا که اسلام و شریعت به جهان آیین است
تا که اسلام و شریعت به جهان آیین است رکن اسلام خداوند معزّالدین است داور عدل ملکشاه، شه روی زمین که ز عدلش همه آفاق…
توانگری و جوانی و عشق و بوی بهار
توانگری و جوانی و عشق و بوی بهار شراب و سبزه و آب روان و روی نگار خوش است خاصه‌کسی راکه بشنود به صبوح ز…
چه پیکرست ز تیر سپهر یافته تیر
چه پیکرست ز تیر سپهر یافته تیر به شکل تیر و بدو ملک راست گشته چو تیر کجا بگرید در کالبد بخندد جان کجا ببارد…
چون ز سلطانان گیتی شهریاراست اختیار
چون ز سلطانان گیتی شهریاراست اختیار فَرِّخ آن صاحب که باشد اختیار شهریار صاحبی باید که باشد کاردان و دوربین درخور صاحبقرانی کامران و کامکار…
حلم باید مرد را تا کار او گیرد نظام
حلم باید مرد را تا کار او گیرد نظام صبر باید تا ببیند دوست دشمن را به کام عادت ایوب و ابراهیم صبر و حلم…
خیمه‌ها بین زده به صحرا بر
خیمه‌ها بین زده به صحرا بر جون سمائی به روی دریا بر زردگل بین دمیده بر سبزه راست چون کهربا به مینا بر ژاله بین…
دیدم به ره آن نگار خندان را
دیدم به ره آن نگار خندان را آن ماه رخ ستاره دندان را بر ماه دو هفته تافته عمدا مشکین دو رسن چه زنخدان را…
ز بهر عید نگارا همی چه سوزی عود
ز بهر عید نگارا همی چه سوزی عود چرا شراب نپیمایی و نسازی عود بساز عود و بده یک شراب وصل مرا که من بسوختم…
سروی به‌راستی چو تو در جویبار نیست
سروی به‌راستی چو تو در جویبار نیست نقشی به نیکویی چو تو در قندهار نیست جفت مهی اگرچه به خوبیت جفت نیست یار شهی اگر…
شدست باغ پر از رشته‌های در خوشاب
شدست باغ پر از رشته‌های در خوشاب شدست راغ پر از توده‌های عنبر ناب به باغ و راغ مگر ابر و باد داشته‌اند به توده…
طال اللّیالی بَعدَکُم و اَبیَضَّ عَینی مِن بُکا
طال اللّیالی بَعدَکُم و اَبیَضَّ عَینی مِن بُکا یا حَبّذا اَیّا مَنا فی وَصلکم یا حَبّذا آه از غم آن خوش پسر کز هجرا و…
فرخ آن شاهی که هر ماهیش فتحی دیگرست
فرخ آن شاهی که هر ماهیش فتحی دیگرست فتح او از یکدگر زیباتر و نیکوترست در جهانداری فتوح او طراز دولت است در مسلمانی خطاب…
کیمیا دارد مگر با خویشتن باد خزان
کیمیا دارد مگر با خویشتن باد خزان ور ندارد چون همی زرین کند برگ رزان اصل رنگ آمیختن دارد مگر باد خریف ور ندارد چون…
ماه است ساقی و قدح باده مشتری
ماه است ساقی و قدح باده مشتری وین هر دو را منم به‌دل و دیده مشتری با مشتری مقارنه کردست ماه من فرخ بود مقارنهٔ…
موسم عید و لب دجله و بغداد خُرَم
موسم عید و لب دجله و بغداد خُرَم بوی ریحان و فروغ قدح و لاله به هم همه جمع اند و به یک جای مهیا…
هر روزکه خورشید سر ازکوه برآرد
هر روزکه خورشید سر ازکوه برآرد از فتح و ظفر شاه جهان را خبر آرد گویی‌که همی پوید بیک توبه تعجیل تا نامه فتح و…
همی تا دولت و ملک است در ایران و در توران
همی تا دولت و ملک است در ایران و در توران ملک‌سنجر خداوندست در توران و در ایران جوان دولت جهانداری که از اخبار و…
از دولت عالی به سعادت ستدم داد
از دولت عالی به سعادت ستدم داد زین خلعت فاخر که خداوند مرا داد جون دجلهٔ بغداد مرا بود دو دیده دجله بشد و خانهٔ…
آفرین‌باد آفرین بر خسرو روی زمین
آفرین‌باد آفرین بر خسرو روی زمین سایهٔ یزدان ملکشاه آفتاب داد و دین آن‌که دولت را جلال است آن‌که ملت را جمال آن‌که امت را…
آن بت که هست چهرهٔ خور پیش او رهین
آن بت که هست چهرهٔ خور پیش او رهین صد حلقه دارد از سه طرف هر طرف یمین پیوسته در میانهٔ هر حلقه‌ای دلی چون…
ای اصل ملک و دولت ای تاج دین و دنیا
ای اصل ملک و دولت ای تاج دین و دنیا ای عابده چون مریم ای زاهده چو زهرا ای قبلهٔ دو دولت هر دو پناه…
ای تو را بر مه و زهره ز شب تیره ردی
ای تو را بر مه و زهره ز شب تیره ردی زهره از چرخ به زیبایی تو کردندی نه عجب گر کند از چرخ ندا…
ای روزگار ساخته آموزگار تو
ای روزگار ساخته آموزگار تو روز جهان برآمده در روزگار تو تو شهریار و خسرو خلق زمانه‌ای واندر زمانه نیست کسی شهریار تو کار زمانه…
ای شه پیروزبخت ای خسرو پیروزگر
ای شه پیروزبخت ای خسرو پیروزگر ای همه شاهان به خدمت پیش تو بسته کمر تو معز دین و دنیایی و بفزاید همی از تو…
ایا شاهی‌که عالم را همی زیر عَلَم داری
ایا شاهی‌که عالم را همی زیر عَلَم داری به دولت فرق جباران همی زیر قدم داری عرب را با عجم فخرست تا محشر به اقبالت…
این منم یافته مقصود و مراد دل خویش
این منم یافته مقصود و مراد دل خویش با حوادث شده بیگانه و با دولت خویش وین منم دیده و دل کرده پس از چندین…
بر هوا ابر بهاری سیم پالاید همی
بر هوا ابر بهاری سیم پالاید همی بر زمین باد شمالی مشک پیماید همی گُلْستان نقاش گشت و نقشها سازد همی بوستان عطار گشت و…
به فال فرّخ و عزم درست و رأی صواب
به فال فرّخ و عزم درست و رأی صواب سفر گزیدم و کردم سوی رحیل شتاب نماز شام که از شب نقاب بست هوا رسید…
تا باغ زرد روی شد از گشت روزگار
تا باغ زرد روی شد از گشت روزگار بر سر نهاد تودهٔ کافور کوهسار از برف شد بدایع کهسار در حجاب وز ابر شد صنایع…
تا گه از جم یادگارست این همایون روزگار
تا گه از جم یادگارست این همایون روزگار این جهان هرگز مباد از شاه عالم یادگار باد میمون و مبارک صدهزاران جشن جم بر خداوندی…
تیره شد ماه خرد بر آسمان مهتری
تیره شد ماه خرد بر آسمان مهتری خشک شد سرو هنر در بوستان سروری راست پنداری که جنبان شد زمین از زلزله پاره شد از…
چه سنت است که در شهر زینت زَمَنَ است
چه سنت است که در شهر زینت زَمَنَ است رسول شادی و جشن رسول ذوالمِنَن است خجسته موسم عیدست کاندرین موسم بر آسمان سعادت ز…
چون سخن گوید یابم ز دهانش خبری
چون سخن گوید یابم ز دهانش خبری چون کمر بندد بینم زمیانش اثری زان نگویم خبری تاکه نگوید سخنی زین نبینم اثری تاکه نبندد کمری…
خداوندی که تاج دین و دنیاست
خداوندی که تاج دین و دنیاست به‌دولت دین و دنیا را بیاراست از آن تاجی است در دنیا و در دین که انعل‌ا مرکب او…
