مطالع – صائب تبریزی

یار گندم گون جوی نگذاشت در من عقل و هوش خرمنم را سوخت این گندم نمای جوفروش!

نیل چشم زخم باشد زنگ کلفت سینه را ناخن شیرست صیقل در نظر آیینه را

نغمه های جانفزا در پرده نی مدغم است؟ یا دم روح القدس در آستین مریم است

می کند در پرده شب جلوه دایم روز ما بی سیاهی نیست هرگز داغ عالمسوز ما

مرو از راه به احسان خسیسانه خلق که گلوگیرتر از دام بود دانه خلق

ما به رنجش اکتفا از تندخویان کرده ایم ما به پشت کار صلح از زشت رویان کرده ایم

گردد دو نیم، دل ز گلستان ملول را تیغ دو دم بود لب خندان ملول را

کلید فتح بود از دل شکسته گدا را در گشاده روزی است چشم بسته گدا را

فیض روشن گوهران از ارتحال افزون شود سایه خورشید تابان از زوال افزون شود

عمر چون از چل گذشت از وی وفاجستن خطاست در نشیب از آب خودداری طمع کردن خطاست

طریق کفر و دین در شاهراه دل یکی گردد دو راه است این که در نزدیکی منزل یکی گردد

شانه در خط معنبر ای صنم داخل مکن در خط استاد، بی موجب قلم داخل مکن

زنگ از دل ما آن خط شبرنگ زداید زنگار که دیده است ز دل زنگ زداید؟

ز لعلش پر می گلرنگ شد پیمانه دلها ز چشم سبز او چینی نما شد خانه دلها

ز احسان بنای دولت خود باثبات کن دست گشاده را سپر حادثات کن

دلی که آب شد از عشق برقرار بود که گل گلاب چو گردید پایدار بود

دل از رفیق گرانجان ز عمر سیر شود سفر به پای شتر هر که کرد پیر شود

در چمن روزگار فال شکفتن خطاست اره نخل حیات خنده دندان نماست

خوبان اگر چه زبده اولاد آدمند چون خط برآورند پریزاد عالمند

حسن عالمسوز دارد بی قرار اندیشه را نقش شیرین نعل در آتش گذارد تیشه را

چون آتش است رغبت بی منتهای حرص کز سوختن زیاده شود اشتهای حرص

چند دل ز اندیشه بیش و کم روزی خوریم؟ دیگران روزی خورند و ما غم روزی خوریم

توان به خامشی از عمر کام دل بردن دراز می شود این رشته از گره خوردن

تا ز می چهره گلرنگ تو افروخته است جگر لاله عذاران چمن سوخته است

بیداد آسمان چه خیال است کم شود زور کمان حلقه محال است کم شود

به گلشن چون روی، بنما به گل چاک گریبان را در باغ نوی بگشای بر رو عندلیبان را

به تمکینی ز جای خویش آن طناز می خیزد که می لرزد عرق بر چهره اش اما نمی ریزد

بر زبان حرف طلب هرگز نمی آریم ما میهمان بی طلب را دوست می داریم ما

با خوی سرکش او آتش سخن پذیرست با خط تازه او ریحان سیاه پیرست

اگر چه لاله طورست روی روشن او چراغ روز بود با بیاض گردن او

از رفتن گل صحن چمن نوحه سرایی است هر برگ خزان آینه مرگ نمایی است

از بس که بی گمان به در دل رسیده ام باور نمی کنم که به منزل رسیده ام

یک دم که به کف باده گلرنگ نداریم بر چهره چو مینای تهی، رنگ نداریم

یعقوب از فروغ جمال تو چشم باخت یوسف تمام پیرهن خود فتیله ساخت

نیست شاه آن کس که او را تاج گوهر بر سرست هر که را سد رمق هست از جهان، اسکندرست

نغمه شیرین در مذاقم بی شراب تلخ نیست زاهد خشکی است ساز آنجا که آب تلخ نیست

می مدام دل لاله را سیه دارد خدا ز عافیت دایمی نگه دارد!

مرا که هست میسر سبو به دوش کشم چرا کباده خمیازه تا به گوش کشم؟

ما همچو شرر تلخی غربت نکشیدیم در نقطه آغاز به انجام رسیدیم

گریبان چاک در گلشن چو آن طناز می آید ز شاخ گل تذرو رنگ در پرواز می آید

کم کم کن آشنا به لب زخم دشنه را سیراب می کنند به تدریج تشنه را

فراغبال محال است راست کیشان را نشانه تنگ کند بر خدنگ میدان را

عمر اهل دولت از احسان دو چندان می شود رشته هستی دو تا از مد احسان می شود

صنوبر قامتی کز خاک می روید گرفتارش خیابان می کشد چون سرو قد از شوق رفتارش

سیه مستان غفلت را فلک هشیار می سازد درشتان را به گردش آسیا هموار می سازد مژگان زرد، خانه برانداز سینه است الماس در خراش…

زردرویی می کشد مهر از ترنج غبغبت بوسه در پرواز می آید ز تحریک لبت

ز شعر خویش نتوان فیض شعر دیگران بردن تمتع بیش از فرزند مردم می توان بردن

روی از عالم بگردان، روی در دیوار کن وضع ناهموار عالم را به خود هموار کن

دلی کز خامشی روشن شود مردن نمی داند خموشی آتش سنگ است، افسردن نمی داند

در ماه روزه سیر مه ما نکرده ای چشم گرسنه مست تماشا نکرده ای